MADDELERİN SINIFLANDIRILMASI

SAF MADDELER :
Aynı cins atom veya moleküllerden oluşmuş maddelerdir.Saf maddelerin; sabit basınç ve sıcaklıkta kendisine özgü; yoğunluğu, erime-kaynama noktası ve çözünürlüğü vardır.
Elementler ve bileşikler saf maddelerdir.

2ELEMENT:
Aynı cins atomlardan oluşan saf maddelere "element" denir. Elementler tabiatta atomik yada moleküler halinde bulunurlar.
Günümüzde 113 çeşit element bilinmektedir. Bütün maddeler bu elementlerin değişik şekillerde birleşmesinden meydana gelmiştir.Örneğin hayatımızı devam ettirebilmemiz için gerekli olan su; yanıcı bir gaz olan hidrojen elementi ile yakıcı olan oksijen elementlerinden meydana gelmiştir. Bilinen 113 element, karbon, demir ve gümüş gibi çok tanınan maddelerden, lutesyum ve talyum gibi fazla tanıdık olmayan maddelere kadar uzanır. Elementlerden 90 kadarı doğal olarak tabiatta bulunur. Diğerleri ise laboratuarlarda yapay olarak elde edilmiştir. Elementler tabiatta katı, sıvı ve gaz hâlinde bulunabilirler.
Her elementin bir adı vardır. Elementlerin adları farklı dillerde farklı olmasına rağmen uluslararası anlaşma gereği bir veya iki harfli sembollerle gösterilir. Bu semboller dünyanın her yerinde aynı olarak kullanılır. Meselâ, Azot elementine İtalyanca’da azoto, Almanca’da stickstoff dendiği hâlde bütün dillerde azotun simgesi N’ dir. Bazı elementlerin simgeleri Latince adlarından türetilmiştir. Elementler sembollerle gösterilirken tek harfle yazılacaksa, Latince
2 Bu metnin bazıkısımları PETRUCCİ Üniversite Genel Kimya Kitabı’ndan alınmıştır.
isminin baş harfi büyük harfle yazılır. Karbonun sembolü C, azotun sembolü N gibi. Latince İsminin ilk harfi başka bir element için kullanılmışsa ikinci harf veya ortadaki bir harf yazılır. Birinci harften sonraki harf küçük yazılır. Sodyumun sembolü Na, kromun sembolü Cr gibi.
Elementler, tabiatta atomik (tekli) ya da moleküler (birden fazla atomlu) yapıda bulunabilirler.
O: Oksijen (Atomik) 02: Oksijen gazı (Moleküler) 03: Ozon gazı (Moleküler)
CI2: Klor gazı (Moleküler) S8: Kükürt molekülü vb.

BİLEŞİK:
Bileşik; iki yada daha fazla maddenin kimyasal özelliklerini kaybederek sabit kütle oranlarında bir araya gelmesiyle oluşturulan yeni saf maddeye denir. Bileşikler formüllerle gösterilirler.
½ Cl2(g) + Na(k) NaCl (k)
Zehirli Suyla Patlar Yararlı
Açık sarı renkli Metalik gri Beyaz
35.5 g 23g 58.5g

Bilinen kimyasal bileşiklerin sayısı milyonlara ulaşır. Bazı durumlarda bir bileşiğin bir molekülünü ayırabiliriz. Bileşiğin en küçük birimi; farklı atomlardan oluşan moleküller3 veya iyonlardır. CO2, NH3, H2O , molekül yapılı bileşiklere; NaCI, AI2(SO4)3 ... İse iyonik bağlıbileşiklere örnektir.
Bazı bileşikler aşağıda verilmiştir.
NaCl : Sodyum klorür ( Yemek tuzu )
NaOH : Sodyum hidroksit ( Kostik )
HNO3 : Nitrik asit ( Kezzap )

CH3COOH : Asetik asit ( Limon asidi )
3 Molekül, bileşiği oluşturan atomları, bileşikteki ile aynı oranda içeren en küçük birimdir.

PETRUCCİ Üniversite Genel Kimya Kitabı
• Su molekülü, iki hidrojen atomunun bir oksijen atomuna bağlı olduğu üç atomlu bir

• Buna karşılık, kan proteini gama globulin 19996 atomdan oluşur. Ancak bunlar
karbon, hidrojen, oksijen ve azot olmak üzere dört çeşittir. Bir element yada bileşiğin bileşimi ve özellikleri verilen bir örneğin her tarafında aynıdır ve bir örnekten diğerine değişmez.

SAF OLMAYAN MADDE ( KARIŞIM ):
Birden fazla maddenin, kimyasal özelliklerini kaybetmeden, rasgele kütle oranlarında, bir araya gelmesiyle oluşan maddelerdir. Karışımlar :
•
Homojen Karışımlar,

•
Heterojen Karışımlar olarak ikiye ayrılır.
HOMOJEN KARIŞIMLAR:
Homojen karışımların bileşimi ve özellikleri; verilen bir örneğin her tarafında aynıdır, ancak bir örnekten diğerine bileşim ve özellikler değişebilir. Örneğin; kamış şekerinin sudaki çözeltisi çözeltinin her tarafında "tatlı"dır, fakat bir başka şeker çözeltisinin "tatlılığı" oldukça farklı olabilir. Normal hava çeşitli gazların, başlıca azot ve oksijen elementlerinin homojen bir karışımıdır. Deniz suyu; su, sodyum klorür (tuz) ve diğer bileşiklerden oluşan bir çözeltidir. Etil alkol-su, alaşımlar, gaz karışımları da homojen karışımlara örnek verilebilir.

Not:
Tüm saf maddeler homojendir. Ancak tüm homojen maddeler saf madde değildir. Homojen bir madde, saf madde {element veya bileşik } olabildiği gibi homojen bir karışım da (çözelti) olabilir.
HETEROJEN KARIŞIMLAR:
Özellikleri her yerinde aynı olmayan karışımlardır. Zeytinyağı - su, süt - ayran, su - kum gibi... Pek çok heterojen karışım vardır. Fakat heterojen karışımların en çok bilineni süspansiyon ve emülsiyondur.

Süspansiyon: Bir sıvı içerisinde bir katının tam olarak çözülmeyip küçük zerrecikler halinde dağılmasıyla oluşan heterojen karışımlara süspansiyon karışım adı verilir.
Emülsiyon: Bir sıvının başka bir sıvı içinde oluşturduğu heterojen karışımlara emülsiyon karışım adı verilir.

Kum ve su örneğinde olduğu gibi heterojen karışımlarda bileşenler farklı bölgelere ayrılırlar. Buna göre, karışımın bir yerinden diğerine bileşim ve fiziksel özellikler değişebilir. Mayonez, bir beton parçası ve bir bitki yaprağı heterojendirler. Genellikle heterojen karışımlar homojen olanlardan kolaylıkla ayırt edilebilir, fakat bu bazen oldukça zordur.

Kolloidal Karışımlar :
Bazı heterojen karışımlarda; Süspansiyonlarda, çözeltilerin bileşenlerinin özkütleleri

Bununla beraber bekletildiğinde iki faz olarak ayrılmayan süspansiyonlar da vardır. Madde, başka bir maddenin içinde ince taneli olarak dağılmıştır. Bunlara da kolloidal karışım denir. Bunlar homojen karışım gibi ya homojen ya da yarı homojen ve saydamdır. Bunlarda çözünen maddenin çapı 10-5 cm ile 10-7cm kadardır. Kan serumu buna örnek verilebilir. Sağdaki resimde sırasıyla süspansiyon , koloidal ve homojen çözeltilerin ışıkta görünümleri verilmiştir.

SULU ÇÖZELTİDEKİ PARTİKÜLLERİN ÖZELLİKLERİ

SÜSPANSİYONLAR 10.000 mµ KOLLOİDLER1000 mµ ÇÖZELTİLER 1 mµ
1. Bulanıktırlar. 1. Yarıgeçirgen zardan,(Hayvan 1. Berrak,Şeffaf olabilirler.
2. Renkli olabilirler. bağırsağı,sekfon,parşöment gibiküçük gözenekli yapılardan2. Renkli olabilirler
3. Partiküller sıvıda askıda geçmez.) 3. Çökme gözlenmez.

kalır,zamanla süzgeç kağıdına 2. Adi süzgeç kağıdından geçebilir.
takılır. 4. Süzgeç kağıdından

3. Brown Hareketi* yapar, geçerler.
4.
Mikroskopla veya çıplak
gözle görülebilir. 4. Çökme olmaz. 5. Parçacıklar görünmez
5.
Brown Hareketi* yapmazlar.
* Brown Hareketi; bir sıvı içerisinde asılı kalan mikroskobik parçacıkların rasgele hareketlerine verilen addır.